دکتر جانسنِ عزیز

برای کاری لازم است جستارِ لاک را سرتاسر بخوانم و درباره‌ی نحو و واژگان‌ و اصطلاحات‌ِ فنّی‌اش تصورِ تفصیلیِ دقیقی پیدا کنم. برای اینکه معنای قرن‌هفدهمیِ واژه‌هایی را بفهمم طبیعتاً مفید یا لازم است لغت‌نامه‌هایی قدیمی را نگاه کنم، و بعید است از این لحاظ بهتر از لغت‌‌نامه‌ی سمیوئل جانسن کتابی پیدا بشود (چاپِ اول: ۱۷۵۵). اتفاقِ تکرارشونده‌ی مطبوعْ این است که در جمله‌ای از کتابِ لاک معنای واژه یا عبارتی برایم روشن نیست و نه فقط می‌بینم که جانسن معنایی را توضیح داده که به متن می‌خورَد، بلکه شاهدی هم که می‌آورَد خودِ همان جمله‌ی لاک است. مثلاً در بحثِ مفصّلِ ذات—کتابِ سوم، فصلِ ششم—لاک می‌نویسد (و دارم با حفظِ رسم‌الخط و غیره از چاپِ استانداردِ جستار نقل می‌کنم، III.vi.35):

[…] since it is certain, that Gold it self will be sometimes so eager, (as Artists call it) that it will as little endure the hammer, as Glass it self.

هفتمین معنای ’eager‘ در کتابِ لغتِ جانسن:

و البته جانسن در قول‌هایی که نقل می‌کند گاهی خیلی دقیق نیست، چنان که شاید همین مدخلِ لغت‌نامه‌اش نشان بدهد (مطابقِ حواشیِ چاپِ استانداردِ کتابِ لاک، قولی که نقل کردم در هر پنج ویراستِ جستار به همین شکل است).

اما جانسن همیشه هم این‌قدر در فهمِ زبانِ لاک کمک نمی‌کند: گاهی اگرچه خودِ همان جمله‌‌ای از لاک را می‌آورَد که در موردِ معنای بخشی‌اش مشکل دارم، توضیح نمی‌دهد که چیزی که لاک می‌گوید یعنی چه! یک نمونه‌اش عبارتی است که لاک در II.xxxiii.18 به‌کار برده است.


[تصویرْ بخشی است از یک صفحه‌ی ویراستِ ششمِ لغت‌نامه‌ی جانسن (۱۷۸۵)؛ برای دریافت‌ِ کتابِ دوجلدی نگاه کنید به بخشِ پیوند به بیرون در مدخلِ مربوطِ ویکی‌پدیا.]

 

نظرتان را بنویسید