٢٥. وَ اسْتَبَقَا الْبَابَ وَ قَدَّتْ قَمِيصَهُ مِنْ دُبُرٍ وَأَلْفَيَا سَيِّدَهَا لَدَى الْبَابِ قَالَتْ مَا جَزَاءُ مَنْ أَرَادَ بِأَهْلِكَ سُوءًا إِلَّا أَنْ يُسْجَنَ أَوْ عَذَابٌ أَلِيمٌ

۲۵. و آن دو به سوی در شتافتند و  زن پیراهنِ او را از پشت پاره کرد و در آستانه‌ی در آقای زن را یافتند. زن گفت چیست جزای کسی که به خانواده‌ی تو قصدِ بد کرده جز اینکه زندانی یا عذابی دردناک شود؟

—

[ضمیرهای متنِ عربی جنسیت را نشان می‌دهند و ضمیرهای فارسی نه؛ در متنِ آیه در مقابلِ آنچه در ترجمه‌ی فارسیْ ’زن‘ آمده یک ضمیرِ سوم‌شخصِ مفردِ مؤنث آمده است. آوردنِ قلاب در ترجمه‌ را دوست ندارم (تو گویی متنِ اصلی در اینجا افتادگی یا ابهام دارد)، و آوردنِ نامِ خاصی (در اینجا ’زلیخا‘) را که در روایتِ کتاب نیامده مداخله‌ی نابجا در نحوه‌ی داستانگوییِ کتاب می‌دانم که لازم ندیده نامِ این شخصیت را بگوید.]

تدوینِ سریعِ زیبا. قیاس کنید دو فیلم از این صحنه را: اولی چند قطعِ سریع، و ناگهان شوهرِ زن بر در؛ دومی طولانی و کند (گیرم دلهره‌آور)، و نشان‌دهنده‌ی قدم‌زدنِ شوهر به طرفِ خلوتگاه؛ روایتِ سوره به بهترین وجهی از جنسِ اولی است.

اگر کسی صحبت کند از ’عشقِ‘ آن زن به یوسف، شاید این آیه ابطالِ قاطعِ سخنِ او باشد: به هر معنای حداقلی‌ای، آن زن عاشقِ یوسف اگر بود فوراً یوسف را مبرّا می‌کرد و بلکه مسؤولیت را بر عهده می‌گرفت؛ اما آنچه می‌بینیم این است که نه فقط به یوسف کمکی نمی‌کند، بلکه بهتان می‌زند. و اگر پاسخ داده شود که زن برای چنین مواجهه‌ای با شوهرش آمادگی نداشته،‌ به نظرم جواب‌اش این است که اتفاقاً همین واکنش‌های بی‌تأمل است که احساسِ واقعی را نشان می‌دهد. و اگر بگویند که عاشق بوده اما چندان بزرگ‌منش نبوده، آنگاه مایل‌ام بگویم که عشق و این میزان از دون‌طبعی (قربانی‌کردنِ معشوقِ بی‌تقصیر برای نجاتِ خودمان) با هم جمع نمی‌شوند.

و طبیعتاً‌ آن که بر در ظاهر شد به صورتِ ’سیّدها‘ (آقای آن زن) توصیف شده است، نه ’سیّدهما‘ (آقای آن دو).